همبستگی اجتماعی با رعایت اخلاق انتخابات 1400

هم زمان با نزدیک شدن به ماه ‌های پایانی فعالیت کابینه دولت دوازدهم؛ شاهد شروع و گرم شدن تدریجی رقابت های انتخابات ۱۴۰۰ هستیم. تا کنون افرادی برای نامزدی در انتخابات، اظهار آمادگی کرده‌ و در تکاپوی تدارک منابع لازم برای حضور در این رقابت ملی هستند. اما آنچه در این انتخابات و سایر انتخابات بیش از همه باید مورد توجه قرار گیرد، بحث رعایت اخلاقیات است؛  چرا که رقابت های انتخاباتی باید براساس معیارهای اخلاقی تابع ضوابط و مقررات انتخاباتی به دور از اجحاف و رقیب کشی باشد.

با توجه به اینکه اتهام زنی، افترا و مواردی از این دست، مدتی است که در بحث‌های رقابتی‌ جای باز کرده‌ و جلوه ناخوشایندی به آن داده‌اند، از این رو مسوولان کشوری بیش از پیش به این موضوع توجه کرده‌اند. در همین راستا رییس جمهوری کشورمان در 12 بهمن ماه بر این موضوع تاکید و اظهار داشت: "نباید انتخابات سال ۱۴۰۰ باعث شود خدای ناخواسته اخلاق و معنویت زیر پا گذاشته شود. همه باید برادرانه در کنار هم بایستیم."  آشکار است که رعایت اصول اخلاقی در انتخابات می‌تواند نتایج و پیامدهایی مثبتی در جامعه داشته باشد که از جمله آنها می توان به شکل گیری و تداوم وفاق و همبستگی اجتماعی اشاره کرد.  نظر به اهمیت موضوع و لزوم بحث و بررسی بیشتر سبب شد، با "محسن مسعودیان"، جامعه شناس و استاد دانشگاه به گفت وگو بنشیند که مشروح آن را در ذیل می‌خوانید:

از خدشه‌دار شدن اعتماد اجتماعی  تا ضربه به همبستگی اجتماعی

مسعودیان در خصوص پیامدهای ناشی از عدم رعایت اخلاقیات در انتخابات گفت: با توجه به اینکه رجال سیاسی و نامزدهای انتخاباتی با عنوان سرآمدان جامعه شناخته می‌شوند، باید بدانند که رفتارها و اعمال آنها الگو و سرمشق بسیاری از مردم جامعه است. از این رو وقتی شروع به اتهام زنی، دروغ گویی یا غیبت می‌کنند، نوعی جواز برای مردم جامعه صادر می‌کنند که آنها هم می‌توانند اینگونه رفتارها را در قبال همنوعان خود به کار برند. بنابراین باید در وهله اول بدانیم اگر کاندیدایی اخلاقیات را رعایت نکند، این رفتار ضربات و پیامدهایی خواهد داشت که در یک پهنه گسترده ‌تر یعنی در جامعه بروز خواهد کرد.

وی ادامه داد: نکته دیگر این که کاندیداها باید از مواضعی که برایشان تهمت‌هایی به همراه می‌آورد، دوری کنند. در واقع کارنامه عملی کاندیداها و نامزدهای انتخاباتی نباید زوایای پنهان داشته باشد و از آنها سوء استفاده‌هایی شود. زیرا سو استفاده از این زوایای پنهان و تاریک هر چند ممکن است از نگاه شورای نگهبان دور بماند اما بالاخره روزی آشکار خواهند شد و این امر ضربه‌ای بسیار بزرگ به اعتماد مردم در سطح جامعه خواهد زد.

این استاد دانشگاه در ادامه تصریح کرد: علاوه بر خدشه‌دار شدن اعتماد اجتماعی، همبستگی اجتماعی هم ضربه خواهد دید. زیرا کمرنگ شدن اعتماد در جامعه، نوعی ناباوری در اعمال، رفتارها و اعتقادات "دیگری مهم" در جامعه ایجاد می‌کند که نمود خود را در حرکات جمعی نشان خواهد داد.

چگونگی رعایت اخلاق انتخاباتی

مسعودیان در خصوص اینکه نامزدهای انتخاباتی چگونه می‌توانند اخلاقیات را رعایت کنند، توضیح داد: نامزدها و کاندیداها نباید از منابع و امکاناتی که در اختیار دارند در راستای تبلیغات کاندیداتوری خود استفاده کنند. زیرا این امر منجر به اضمحلال اصول اخلاقی یک جامعه می‌شود.

وی  اضافه کرد: کاندیداها علاوه بر عدم سو استفاده از منابع و امکانات مربوط به شغل کنونی‌شان، نباید از جایگاه و منصب خود برای دستیابی به اهداف و مقاصدشان سوء استفاده کنند. در واقع جایگاه‌ها نباید به عنوان نردبانی برای رسیدن به آمال و آرزوهای افراد تبدیل شود.

این استاد دانشگاه افزود: همچنین نامزدهای انتخاباتی باید از دادن وعده‌عای واهی به مردم پرهیز کنند، آنها باید واقعیت‌ها و شرایط موجود را بسنجند وبر اساس آنچه در توان خود و جامعه است صحبت کنند و از دادن شعارهایی که تحقق آن امکانپذیر نیست، خود داری کنند. زیرا عدم عمل به وعده‌ها و شعارهای انتخاباتی منجر به برچسب خوردن آنها  به عنوان "دروغگو" می‌شود.

این جامعه شناس ادامه داد: افرادی که کاندید شده‌اند باید از تخریب دیگران پرهیز کنند. اگر قرار باشد آنها به مقامی دست یابند باید این امر به دور از هر نوع تخریب، اتهام و افترا به دیگری همراه باشد. زیرا این افراد  همواره  الگوی مردم محسوب می‌شوند و با رفتارهای خود، رفتارهای مردم در سطح جامعه را شکل می‌دهند.

برنامه های ارایه شده باید دست یافتنی باشد

مسعودیان در خصوص لزوم توجه کاندیداها به وضعیت معیشت مردم گفت: اندیشیدن به رفاه و آسایش مردم، باید اولویت هر نامزدی باشد و راه‌ها و برنامه‌هایی که برای وصول به آسایش مردم ختم می‌شود نیز باید دست‌یافتنی و امکان پذیر باشد. در واقع منابع برای تامین این برنامه‌ها باید موجود باشد. همچنین تیم متخصص و متعهدی ( افرادی که فارغ التحصیل رشته‌های مرتبط با این زمینه‌ها هستند)، می‌توانند به عنوان متخصصین دلسوز، آنها را در فرایند انتخابات راهنمایی کنند. زیرا یک کاندید نمی‌تواند در هر زمینه‌ای متخصص باشد.

نقش  مهم مردم در انتخاب فرد صالح

این استاد دانشگاه در خصوص نقش مردم در انتخابات گفت: مرم هم باید در خصوص انتخاب کاندیداها نکاتی را مد نظر قرار دهند. زیرا اخلاق انتخاباتی فقط ناظر بر رقابت میان آنها نیست. مردم باید در خصوص رفتارهای انتخاباتی‌شان جهت حمایت و طرفداری از کاندیدای مورد نظرشان و انتخاب افراد اصلح، ملاک هایی را مد نظر داشته باشند و بر اساس آنها عمل کنند. از جمله این ملاک‌ها می‌تواند اخلاص برای خدا، ساده زیستی و دغدغه آنها برای حفظ استقلال و تمامیت ارضی باشد.

وی در پایان تاکید کرد: وقتی ما از کلمه صالح صحبت می‌کنیم به این معناست که باید انتخابات ما بر مبنای صلاحیت، صلح و صالح بودن پیش برود. یعنی کاندیداها باید صلاحیت داشته باشند، میان طرفداران و حامیان نامزدها باید صلح برقرار باشد و در نهایت هم انتخاب شونده و هم انتخاب کننده  افرادی صالح باشند و تمام این موارد مبانی اخلاق انتخاباتی را تشکیل می‌دهد.