انواع خم میلگرد در ساختمان سازی
خمکاری میلگرد یکی از روش‌های تولید میلگرد در حالت ها و شکل‌های خاص است که در صنایع مختلف از جمله ساختمان، خودرو، ماشین‌آلات و لوله‌کشی کاربرد دارد. انواع مختلفی از خمکاری میلگرد وجود دارد که بر اساس نوع میلگرد تولید و به کار برده می شود.
از آنجایی که میلگرد و بعد از آن تیرآهن، حجم بالای استفاده را دارند، محاسبات وزن، سایز، تحمل بار و غیره، باعث شده اند به حوزه های مهندسی ورود پیدا کنند و نقشی در مهندسی سازه داشته باشند. میلگردها وظیفه بافتن و در هم تنیدن آجرها، بلوک ها و تیرآهن ها را بر عهده دارند. اما برای این کار، آن‌ها نیاز به خم شدن و شکل گرفتن دارند. در این جاست که ضرورت و اهمیت انواع خم میلگرد مشخص می شود.
میلگرد چیست و چه کاربردی دارد؟
میلگرد یک نوع محصول فولادی است که از آهن و کربن تشکیل شده و به صورت میله‌های طولانی و گرد در اندازه‌ها و قطرهای مختلف تولید می‌شود. میلگرد برای ساخت قطعات ماشین‌آلات، سازه‌های فلزی، ساختمان‌ها، پل‌ها، راه‌آهن و غیره کاربرد دارد. میلگرد به دو دسته عمده تقسیم می‌شود: میلگرد آجدار و میلگرد ساده یا بدون آج.
میلگردها از لحاظ شکل ظاهری، جنس و خم، سطح مقطع، مقاومت حد جاری شدن و گسیختگی، شکل پذیری و جوش پذیری دارای تفاوت هایی هستند که این تفاوت ها نقش آن ها را در انواع سازه مخصوصا سازه های بتنی متمایز می کند.
چرا میلگرد را خم می کنند؟
در صنعت برای موارد بسیاری نیاز است حتما میلگرد را خم کنند تا بتوانند نیاز سازه را تامین نمایید. به عنوان مثال برای ساخت خاموت و یا ستون، حتما میلگرد باید از زاویه های مشخص خم شده باشد. از این رو حتما لازم است بر اساس نیاز و از زاویه های خاصی حتما میلگرد خم گردد. اما حال سوال اینجاست که چطور می توان میلگرد را خم نمود؟!
چگونه میلگرد خم می شود؟
دو روش ماشینی و دستی برای انواع خم میلگرد استفاده می شود. البته چون قطر و شکل ظاهری میلگردها با هم تفاوت دارند، مبنای خم شدن را قطر 12 میلیمتری در نظر می‌گیرند. به این صورت که میلگرهای کمتری از 12 میلیمتری را با استفاده از آچار شکل F به صورت دستی خم می کنند و میلگردهای قطور را به صورت مکانیکی و با استفاده از ماشینی که مجهز به فلکه باشد، شکل می دهند.
اصول و روش های خمکاری میلگرد در اشکال مختلف
خم کردن میلگرد به صورت دستی
مراحل خم کردن میلگرد باید به درستی و با احتیاط کامل انجام شود. ابتدا به دقت قوس نهایی میلگرد مورد استفاده را محاسبه کنید. سپس یک صفحه و آچار مناسب شکل F را انتخاب کنید. سپس با توجه به طول و عرض میلگرد، نقطه عطف خم شدن را انتخاب کنید. میلگردها هنگام خم شدن در صفحات مختلف، اندازه و کشش یکسانی ندارند. یعنی نقطه خار خم کن و عطف یک میلگرد با دیگری متفاوت است.
بنابراین اگر حرکت و کشش میلگرد زیاد باشد، نقطه عطف را عقب تر از خار خم کن انتخاب کنید و اگر حرکت و کشش کم باشد، باید نقطه عطف نزدیک خار خم کن باشد. برای تسریع این امر بهتر است زاویه خم مورد نظر بر روی صفحه مشخص شود. اگر تمام مراحل را با دقت انجام داده باشید؛ با یک آچار اف شکل مناسب و وارد کردن نیروی لازم در جهت صحیح، میلگرد به راحتی خم می شود.
انواع خم میلگرد و کاربرد آن ها
میلگردها با توجه به قطر و زاویه ای که خم می شوند و شکل می گیرند؛ نام ها و کاربردهای متفاوتی دارند. همین امر سبب تغییر قیمت میلگرد می شود. انواع خم میلگردها با توجه به زاویه و کاربرد به دسته هایی همچون موارد زیر تفکیک می شوند:
- میلگرد راستا یا سیتکا
- میلگرد خاموت
- میلگرد ادکا
- میلگرد سنجاقک
- میلگرد خرک
- میلگرد رکابی
هر کدام از این مدل میلگردها در بخشی از سازه به کار می روند و می توانند استحکام و کاربرد مورد نیاز را برای سازه تامین نمایند.
میلگرد راستا یا سیتکا چیست؟
این نوع میلگرد معمولا نسبت به سایر میلگردها، خم بیشتری دارد. میلگرد راستا یک شاخه میلگرد است که دو انتهای آن به صورت برجسته است. این دو انتها با طول میلگرد، 90 درجه زاویه دارند. از میلگرد راستا یا سیتکا برای بهبود و جبران مقاومت کششی بتن در سازه های بتنی استفاده می شود.
میلگرد خاموت چه کاربردی دارد؟
ترک مورب یکی از خطرناک ترین ترک های ساختمانی است که باعث خسارت جانی و مالی زیادی می شود. معمولا این ترک ها از سقف آغاز و مثلا تا گوشه پنجره به صورت مورب کشیده می شود. برای جلوگیری از این ترک و افزایش مقاومت بتن، از میلگردهای خاموت استفاده می کنند که از انواع خم میلگرد محسوب می شود. این میلگردها تنش وارده از سطح مقطع را به دو طرف انتقال می دهند و باعث مقاومت سازه می شوند. جنس این میلگردها نیز از فولاد است.
میلگرد ادکا چیست؟
شاید پرکاربردترین میلگرد در ساختمان های بتنی، میلگردهای ادکا یا اوتکا باشند. این میلگردهای فولادی در سقف، ستون و اتصال میان تیرچه و بلوک ها مورد استفاده قرار می گیرند. همچنین با توجه به استانداردهای قانونی در ساختمان سازی، میلگرد ادکا می تواند شکل‌های مختلفی به خود بگیرد. اما کاربرد اصلی آن ها در افزایش استحکام سقف است. در سقف امکان حرکت تیرچه ها وجود دارد به همین منظور ابتدا تیرچه را به بال زیرین جوش می دهند و بعد به وسیله ادکا آن را مقاوم می کنند.
میلگرد سنجاقک
از انواع دیگر خم میلگرد می‌توان به میلگرد سنجاقک اشاره کرد. از این میلگرد برای ساختن و بافتن ستون ها استفاده می کنند که مقاومت در برابر نیروهای برشی را بالا می برند و معمولا به صورت دو میله عمود بر هم و دوبل مورد استفاده قرار می گیرند. شکل ظاهری آرماتور سنجاقکی به صورت یک میلگرد طولی با دو انتها با زاویه های مختلف و متفاوت است و برای ساخت آن ها از آرماتورهایی به قطر 8 و 10 بهره می گیرند.
میلگرد رکابی در کجا استفاده می شود؟
از انواع خم میلگرد می‌توان به میلگرد رکابی اشاره کرد. برای نگه داشتن میلگردهای طولی یا عمودی در بتن ریزی هایی که برای ساختن دیوار مورد استفاده قرار می‌گیرد، از میلگرد رکابی کمک می‌گیرند. این میلگردها وظیفه برپایی و استحکام دیوارها در یک سازه بتنی را بر عهده دارند. اگر انتهای خاموت باز باشد؛ میلگرد رکابی نیز نام می‌گیرد.
میلگرد خرک چه نقشی در ساختمان دارد؟
میلگرد خرک نقش مقاومتی چندانی ندارند؛ با این حال می‌توان گفت برای کاهش فشار و افزایش مقاومت سازه در سقف، ستون و کف با فاصله‌های معین از سایر میلگردها قرار می گیرند. خرک بیشتر در داخل فونداسیون و برای نگهداری از سایر میلگردهای موجود در سازه نقش استفاده می گردد.
میلگردها با توجه به قطر و زاویه ای که خم می شوند و شکل می گیرند؛ نام ها و کاربردهای متفاوتی دارند. همین امر سبب تغییر قیمت میلگرد می شود. خم کردن میلگرد به دو صورت ماشینی و دستی انجام می شود.
میلگردها با توجه به زاویه و کاربرد به میلگرد راستا یا سیتکا، خاموت، ادکا، سنجاقک، خرک و رکابی تقسیم می شوند که هر کدام نقش متفاوتی داشته و در بخشی از سازه به کار می روند.
